مراحل چاپ کتاب
اگر شما هم قبلاً کتابی را چاپ کرده باشید حتماً با مراحل اداری بسیار زیاد آن آشنا شده‌اید. اگرچه ناشران معتبر از جمله ناشران موسسه اندیشه تمامی این مراحل را خود انجام می‌دهند اما آشنایی با آن‌ها ضروری است. در این مقاله با مراحل چاپ کتاب به صورت کامل آشنا خواهید شد. با موسسه چاپ کتاب اندیشه همراه باشید.
مراحل چاپ کتاب
مرحله اول: تنظیم قرارداد کتاب
نخستین گام در بین مراحل چاپ کتاب تنظیم قرارداد بین نویسنده یا مترجم با انتشارات است. در این بخش تفاهمی کلی در رابطه با صفحه آرایی، طراحی جلد، ویراستاری، مراحل اخذ مجوزها، جنس کاغذ و صحافی و سایر جزئیات کتاب حاصل می‌شود. پس از تنظیم قرارداد مراحل چاپ کتاب به صورت رسمی آغاز می‌شود.
مرحله دوم: تایپ و آماده سازی فایل اولیه کتاب
کتاب تالیف یا ترجمه شده ممکن است به صورت دست نویس یا تایپ شده باشد. در صورتی که متون به صورت دست نویس باشند همکاران ما در موسسه اندیشه آن را در کم‌ترین زمان تایپ کرده و فایل اولیه کتاب آماده می‌شود. همچنین در صورتی که نویسنده یا مترجم کتاب را به صورت تایپ شده به موسسه تحویل دهد از همان لحظه سایر کارهای چاپ کتاب از جمله اخذ مجوزها آغاز می‌گردد. این مرحله از این لحاظ مهم است که پس از آن تمامی امور توسط ناشر انجام می‌گیرد. در واقع نویسنده یا مترجم پس از این مرحله تنها منتظر تایید برخی موارد مانند طراحی جلد و صفحه آرایی خواهد بود و سایر کارها تا تحویل کتاب‌های چاپ شده توسط انتشارات انجام می‌گیرد.
مرحله سوم: انتخاب عنوان کتاب
انتخاب عنوان کتاب از نظر زیبایی شناختی و فروش کتاب بسیار مهم است. عنوان کتاب علاوه براینکه باید محتوای کتاب را منعکس کند، بلکه برای مخاطب جذابیت نیز داشته باشد. عنوان کتاب معمولاً با همکاری ناشر که در زمینه چاپ و فروش کتاب تجربه دارد و نویسنده یا مترجم که با محتوای کتاب آشنایی دارد صورت می‌گیرد. در این صورت بهترین نتیجه حاصل می‌شود.
مرحله چهارم: ویراستاری کتاب
پس از انتخاب عنوان کتاب و قبل از اینکه صفحه آرایی انجام گیرد، ویراستاری کتاب انجام می‌گیرد. ویراستاری به دو دسته ویراستاری نگارشی و ویراستاری علمی یا محتوایی تقسیم می‌شود. در ویراستاری نگارشی، متن کتاب از نظر علائم نگارشی، جمله بندی صحیح و غلط‌های املایی بررسی و در صورت نیاز اصلاح می‌شود. در ویراستاری محتوایی و علمی نیز متن کتاب توسط یک متخصص در موضوع کتاب بررسی و با اصول علمی یا ادبی انطباق داده می‌شود. برای مثال اگر کتاب در زمینه فیزیک باشد، یک استاد فیزیک آن را مطالعه کرده و ایرادات علمی آن را بررسی می‌کند.
مرحله پنجم: صفحه آرایی کتاب
صفحه آرایی یکی از مهم‌ترین مراحل چاپ کتاب است. صفحه آرایی تاثیر زیادی در زیبایی بصیری صفحات کتاب دارد. معمولاً صفحه آرا چند نمونه از کتاب‌هایی که تاکنون صفحه آرایی کرده است را به نویسنده یا مترجم معرفی می‌کند و پس از تایید طرح نمونه صفحه آرایی مطابق با آن انجام می‌گیرد. البته در برخی موارد که محتوای کتاب بسیار خاص است صفحه آرایی اختصاصی برای آن انجام می‌گیرد.
مرحله ششم: طراحی جلد کتاب
طراحی جلد کتاب نیز در فروش و جذب مخاطب اهمیت زیادی دارد. در طراحی جلد نیز ابتدا با طراح‌های نمونه کار آغاز می‌گردد. معمولاً از نویسنده یا مترجم خواسته می‌شود که یک کتاب که جلد آن مورد پسند است را به طراح جلد معرفی کند. مطابق با طراح معرفی شده، طراحی جلد اولیه آماده می‌شود. در مراحل بعد با همکاری نویسنده و طراح جلد، طرح اولیه اصلاح می‌شود. در نهایت طراح نهایی آماده می‌شود.
مرحله هفتم: اختصاص شابک به کتاب
شابک مخفف شماره استاندارد بین‌المللی کتاب است. معادل انگلیسی شابک International Standard Book Number یا با اختصار ISBN است. شابک یک شماره متشکل از ۱۰ یا ۱۳ رقم است که به هر کتاب اختصاص می‌یابد. شابک با تجدید چاپ تغییر نمی‌کند. این شماره از سال ۱۹۷۰ به کتاب‌ها اختصاص داده می‌شود. در ایران شابک توسط نماینده سازمان شابک که خانه کتاب ایران است به هر انتشارات تعلق می‌گیرد. اخذ شابک برای هر کتاب معمولاً در یک روز انجام می‌شود چرا که اختصاص آن توسط خود ناشر انجام می‌گیرد.
مرحله هشتم: دریافت فیپا برای کتاب
فیپا مخفف فهرست نویسی پیش از انتشار است. فیپا توسط اداره کل پردازش و سازماندهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی صادر می‌شود. پس از اخذ فیپا معمولاً آن را در پشت صفحه عنوان کتاب می‌کنند.
مرحله نهم: دریافت مجوزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
دریافت مجوز از وزارت فرهنگ و ارشال اسلامی طولانی‌ترین مرحله از مراحل چاپ کتاب است. در صورتی که کتابی علمی باشد معمولاً این مرحله در ۱۰ الی ۱۵ روز انجام می‌گیرد. اگر کتاب اصلاحیه خاصی نداشته باشد پس از این مرحله چاپ کتاب انجام می‌گیرد. در صورتی که کتاب علمی نباشد و دارای محتوای سیاسی یا اخلاقی باشد این مرحله نیز طولانی‌تر می‌شود. بسیاری از کتاب‌های معمولاً با اصلاحات جزئی به مرحله چاپ می‌روند. با این حال باید توجه شود که ممکن است در این مرحله کتاب اصلاحات اساسی دریافت نماید. در موارد بسیار نادر کتاب به صورت کلی توسط وزارت ارشاد رد می‌شود و امکان چاپ آن وجود ندارد.
مرحله دهم: چاپ متن و جلد کتاب
پس از اخذ تمامی مجوزها و انجام ویراستاری و صفحه آرایی، کتاب برای چاپ به چاپ خانه ارسال می‌شود. در صورتی که تیراژ کتاب از ۱۰۰۰ نسخه بیشتر باشد معمولاً از چاپ افست استفاده می‌شود. در برخی موارد برای تیراژهای ۵۰۰ و بالاتر نیز از چاپ افست استفاده می‌شود. از سوی دیگر برای تیراژ‌هایی پایین مانند، ۲۰ نسخه، ۵۰ نسخه، ۱۰۰ نسخه یا ۲۰۰ نسخه از چاپ دیجیتال استفاده می‌شود. چاپ افست برای تیراژهای بالا و چاپ دیجیتال برای تیراژهای پایین مقرون به صرفه‌‌تر هستند. همچنین جلد کتاب نیز به صورت جداگانه و به صورت رنگی چاپ شده و به بخش صحافی ارسال می‌گردد.
مرحله یازدهم: صحافی کتاب
آخرین مرحله از مراحل چاپ کتاب صحافی است. در صحافی معمولاً با استفاده از چسب گرم یا دوخت، صفحات کتاب و جلد کتاب به صورت یک کتاب آماده سازی می‌شوند. امروزه به دلیل وجود دستگاه‌های پیشرفته معمولاً صحافی توسط دستگاه‌های اتوماتیک انجام می‌گیرد که کیفیت نهایی کار نیز افزایش می‌یابد.
نکات مهم دیگر در مراحل چاپ کتاب
چاپ کتاب معمولاً در طی مراحلی که در بالا ذکر شد انجام می‌گیرد. با این حال توجه به چند نکته می‌تواند تاثیر زیادی در کیفیت نهایی کار شما داشته باشد. یک نکته بسیار مهم این است که بهتر است نویسنده یا مترجم در طی مراحل چاپ کتاب خود ارتباط مداومی با ناشر داشته باشد. همکاری در مراحلی مانند صفحه آرایی و طراحی جلد تاثیر زیادی بر کیفیت نهایی کار خواه داشت.
همچنین برای مدیریت هزینه چاپ کتاب بهتر است از تجربیات ناشر استفاده شود. برای مثال کتاب‌های درسی معمولاً در قطع وزیری و کتاب‌های داستان یا شعر در قطع رقعی چاپ می‌شوند. همچنین در زمینه جنس کاغذ و ضخامت کاغذ تجربیات ناشر می‌تواند کمک زیادی به کم کردن هزینه شما نماید. ناشران معمولاً با توجه به محتوای کتاب و وضعیت بازار بهترین پیشنهاد را به شما ارائه می‌دهند و نه لزوماً ارزان‌ترین یا گران‌ترین پیشنهاد.
موسسه چاپ کتاب اندیشه با دارا بودن چهار انتشارات ثبت شده، آماده همکاری در زمینه چاپ کتاب شما است. برای آشنایی با خدمات ما و همچنین دریافت مشاوره رایگان در زمینه چاپ کتاب می‌توانید با همکاران ما تماس بگیرید. پس از دریافت فایل اولیه کتاب از شما، تمامی مراحل اداری و طراحی کتاب توسط موسسه انجام خواهد شد و کتاب چاپ شده نهایی با بالاترین کیفیت به شما تحویل داده خواهد شد.
توضیحات بسیار کاملی درباره مراحل چاپ کتاب ارائه دادید. من قبل ازخوندن این مطلب فکر میکردم که چاپ کتاب کار بسیار سختیه و همیشه از این می ترسیدم که کتابم رو چاپ کنم. اما الان فهمیدم که بیشتر کارهای چاپ کتاب رو ناشر انجام میده و برای من که نویسنده هستم فقط تمرکز روی محتوای کتابم کافیه. اگر بتونم کتابم رو تموم کنم و بعدشم هم چند بار ویرایشش کنم میتونم کتابم رو چاپ کنم و برای این کار هم کار زیادی ندارم. البته طبق چیزهایی که اینجا خوندم باید توی مرحله ویراستاری و طراحی جلد همکاری کنم با ناشر و نظراتمو بهشون بدم اما بقیه کارها تقریبا توسط ناشر انجام میشه. از شما متشکرم بابت اینکه منو با مراحل چاپ کتاب آشنا کردید.